Na dzisiejszych zajęciach kontynuujemy temat krakowiaka…

Melodie krótkich zazwyczaj śpiewek krakowiaków, dzięki ich rytmice i buńczuczności, sprzyjały układaniu do nich tekstów patriotycznych.
Podkreślano nimi umiłowanie ojczyzny, wolności i gotowości obrony kraju przed agresją wroga.
Szczególnie krakowiaka rozpowszechniło Powstanie Kościuszkowskie 1794 roku.
Powszechnie znane są w Polsce takie krakowiaki, jak: “Albośmy to jacy tacy”, “Krakowiaczek jeden”, “Leć głosie po rosie”; Stanisława Moniuszki: “Wesół i szczęśliwy krakowiaczek ci ja”; Zygmunta Noskowskiego: “Skowroneczek śpiewa” oraz krakowiaki Jana Stefaniego z wodewilu Krakowiacy i górale Wojciecha Bogusławskiego i krakowiak z opery Pan Twardowski Ludomira Różyckiego, a także patriotyczne pieśni w rytmie i z melodiami krakowiaków: “Bartoszu, Bartoszu, oj, nie traćwa nadziei” (Krakowiak Kościuszki), “Dalej chłopcy, dalej żywo”, “Na Wawel, Na Wawel, Krakowiaku żwawy”, “Płynie Wisła płynie”.
Nie śpiewano ich w tańcu, ale w polskich domach, przy okazji różnych spotkań które podnosiły i umacniały ducha narodowego, zespalały naród. Taniec krakowiak, wykonywany z towarzyszeniem muzyki instrumentalnej i bardziej swobodnych, często żartobliwych przyśpiewek, pełnił podobną rolę.
W krakowiaku tańczyły pary jedna za drugą. Tancerz najśmielszy i najsilniejszy w gromadzie rej wodził. Reszta par tańczyła tak, jak on prowadził. „Każda para, ujęta w pół splecionymi rękami, trzymała się szczerze i mocno, jakby z góry galopadą lecąc, wzajemnie się ubezpieczała przed upadkiem”. Kiedy indziej znów taniec był jakby rodzajem gonitwy, w której najpierw uciekała dziewczyna przed goniącym ją partnerem, to znów on uciekał, a ona go goniła. Wreszcie ponownie ujmowali się nawzajem jedną ręką w pasie albo tylko za dłonie i pędzili dalej przed siebie, drugie ręce wolne, od czasu do czasu unosząc w górę. Częste były w krakowiaku kroki krzesane i hołubce i następujące po nich w kolejnym takcie przytupy w rytmie dwóch ósemek i ćwierćnuty.
Rytm krakowiaka występował w kompozycjach polskich i obcych już w XVI i XVII wieku. Od końca XVIII wieku poprzez wiek XIX i XX elementy krakowiaka
weszły do twórczości wokalnej i instrumentalnej polskich kompozytorów: J. Stefaniego, K. Kurpińskiego, I. F. Dobrzyńskiego, F. Chopina, S. Moniuszki, Z. Noskowskiego, I. Paderewskiego, R. Statkowskiego, L. Różyckiego, K. Szymanowskiego i innych.

Jako prezentację proponuję aż 8 minutowego krakowiaka w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca Uniwersytetu Jagiellońskiego “Słowianki” z roku 2011.
Przyznacie sami, że 8 minut krakowiaka na scenie to jest wyzwanie dla każdego tancerza … 🙂
A i melodie jakby znajome… 🙂

Pozdrawiam!
Wojtek Magdziarz

zdjęcie: arch. zespołu Krąg