Partia hiszpańska (1)

– Witam serdecznie w nowym 2021 roku. Oby był lepszy! W naszych lekcjach jesteśmy na etapie debiutów otwartych. Dziś na tapetę bierzemy partię hiszpańską, która powstaje po posunięciach: 1.e4 e5 2.Sf3 Sf6 3.Gb5. W klasyfikacji otwarć szachowych partia hiszpańska jest oznaczona kodami ECO (The Encyclopaedia of Chess Openings) od C60 do C99.

Pierwszy opis partii hiszpańskiej można znaleźć w manuskryptach z Getyngi, datowanych na 1490 rok. W literaturze anglojęzycznej partia hiszpańska jest nazywana Ruy López, na cześć szesnastowiecznego hiszpańskiego księdza Ruya Lópeza, który opisał to otwarcie w wydanej w 1561 roku książce w Hiszpanii (stąd też nazwa partia hiszpańska). O Ruy Lópezie, o jego bojach z włoskim mistrzem Leonardo di Bona pisałem w lekcjach:

29.05.2020 r. – Proboszcz mistrzem Europy!

6.06.2020 r. – Gra o tron

W początkowym okresie partia hiszpańska nie była zbyt popularna. Posunięcie 3.Gb5 uważano za mniej  aktywne od innych bardziej agresywnie nastawionych otwarć, takich jak 3.Gc4, 3.f4, 3.d4 itp. Dopiero XIX wiek przyniósł wzrost zainteresowania tym debiutem. Pierwsze pogłębione analizy partii hiszpańskiej podał Carl Jänisch w połowie XIX stulecia. Do rozwoju debiutu znacząco przyczynili się na przełomie wieków Michaił Czigorin, pierwszy oficjalny mistrz świata Wilhelm Steinitz i Siegbert Tarrasch.

Wiek XX zaowocował ogromną liczbą przeanalizowanych wariantów. Otwarciem zajmowało się wielu wybitnych szachistów, między innymi mistrzowie świata Aleksander Alechin, Wasilij Smysłow, Anatolij Karpow i Garri Kasparow. Współcześnie wśród debiutów otwartych partia hiszpańska jest najczęściej grywanym otwarciem.

Przy okazji należy tu wspomnieć o dylemacie związanym z nazewnictwem w kontekście poznanej nam już partii włoskiej. Skoro po 3.Gb5 mamy partię hiszpańską, to już po 3.Gc4 powinniśmy mieć już partią włoską. Tak niektórzy argumentują. I jest w tym wiele racji. Ale po 3.Gc4 teoria jest tak mocno rozbudowana, że oficjalne kwalifikacje debiutów wyodrębniają tu poszczególne odgałęzienia jako samoistne debiuty. Stąd, na przykład mamy osobno obronę dwóch skoczków (po 3. …Sf6 ), osobno obronę Philidora (3. …d6), czy też  obronę węgierską (3. …Ge7). Partię włoską teoria określa dopiero po odpowiedzi czarnych 3. …Gc5. Partia hiszpańska jest już też mocno rozbudowywana i być może nadejdzie czas, że jak w przypadku 3.Gc4, także po 3.Gb5 wyodrębnione zostaną samodzielne debiuty. A jak te nowe wydzielone debiuty z partii hiszpańskiej mogłyby się ewentualnie nazywać dowiecie się z kolejnych lekcji o tym debiucie.

Ideą „hiszpańskiego” posunięcia 3.Gb5 jest wywieranie pośredniego nacisku na centrum, a dokładniej na punkt e5, którego broni skoczek na c6. Likwidacja tego skoczka i chęć zdobycia pionka e5 nie jest jednak taka prosta. Po zignorowaniu tego ataku i zagraniu przez czarne na przykład 3. …Sf6 zabicie skoczka i wzięcie pionka e5 nie kończy się w pełni powodzeniem: 4.Gxc6 dc6 (lub …bc6) 5.Sxe5, gdyż czarne odbijają pionka grając 4. …Hd4!, po czym zostaje zabity pionek e4 z szachem i dobrą pozycją czarnych.

O podstawach partii hiszpańskiej dowiecie się więcej z poniższego video. Polecam do waszego szachowego zeszytu spisać poszczególne odgałęzienia, poczynając od wariantu wymiennego itd. Taki przejrzysty zestaw pomoże wam jak drogowskazy przy kolejnej lekcji na temat tego debiutu.

Pozdrawiam

Jan Czuchnicki