Partia trzech skoczków (1)

Witam serdecznie. Dziś zapoznamy się z kolejnym debiutem otwartym, jakim jest partia trzech skoczków. Otwarcie to powstaje po posunięciach: 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Sc3. W klasyfikacji otwarć szachowych partia trzech skoczków jest oznaczona kodem C46.

Jak sugeruje sama nazwa w początkowej fazie muszą wziąć udział trzy skoczki. W tym wypadku są to skoczki na pozycjach: Sf3, Sc6 i Sc3. A ponieważ jest to debiut otwarty, to i muszą dodatkowo stać pionki na e4 i e5. Kolejność wyjść skoczków może być dowolna. Po 1.e4 e5 można zagrać najpierw 2.Sc3, i przez chwilę mamy partię wiedeńską, a w następnej kolejności, po 2…Sc6, zagrać 3.Sf3. W ogóle kolejność ruchów bierek w każdym debiucie jest mniej nieistotna, ważne jest ustawienie docelowe, na podstawie którego definiujemy dany debiut. Pozycja debiutu trzech skoczków może z przestawieniem posunięć powstać również po 1.Sf3 Sc6 2.Sc3 e5 3.e4. Posunięciami 1.Sf3 i 2.Sc3 ponoć rozpoczynał swoje partie Napoleon Bonaparte, który był zapalonym szachistą, traktując ją jako strategiczną grę wojenną, a gra w szachy miała mu pomóc logicznym prowadzeniu bitew. Czarnymi, jak się należy domyślać już na początku wychodził skoczkami Sf6 i Sc6.

Ciekawostką jest, że w oficjalnej klasyfikacji debiutów otwarcie trzech skoczków  nazywamy „grą” lub inaczej „partią” (Three  knights game), a otwarcie dwóch skoczków – „obroną”  (Two knights defence). A tak na dobrą sprawę nie ma tu klarownego uzasadnienia takie różnicowanie tych debiutów, gdyż czarne z uwagi na to, że jako drugie odpowiadają na zagranie białych, muszą od samego początku się bronić i walczyć o wyrównanie.

W debiucie trzech skoczków czarne mają kilka dobrych odpowiedzi, takie jak 3. …Ge7, 3. …Gc5, 3. …Gb4, 3.  d6, 3. …f5. Bardziej doświadczeni gracze wybierają 3. …g6, które prowadzą często do pozycji podobnych do struktur indyjskich z pozycyjnym charakterem gry. Najczęściej jednak grane, i obiektywnie najlepsze, jest tu 3. …Sf6 i partia przechodzi do… debiutu czterech skoczków. Posunięcia pionkami takie jak 3. …h6? lub 3. …a6? są stratą czasu i są sprzeczne z zasadami prawidłowego rozwoju figur w debiucie.

Przedstawię tu kilka charakterystycznych, w tym „niebezpiecznych” wariantów dla tego debiutu powstających po posunięciach: 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Sc3 d6 4.Gc4 …:

– 4. …Gg4 5.h3! Gh5? 6.Sxe5!! Gxd1? (6. …Sf6 7.Hxh5! Sxh5?? 8.Gxf7+ Ke7 9.Sd5 mat) 7.Gxf7+ Ke7 8.Sd5+ mat  – skąd my to znamy!?

– 4. …Gg4 5.h3! Gh5? 6.Sxe5!! Sxe5 7.Hxh5 Sxc4 8.Hb5+ Hd7 9.Hxc4+= z nieco lepsza grą białych;

– 4. …Gg4 5.Sxe5? Gxd1?? (poprawne 5. …Sxe5!) 6.Gxf7+ Ke7 7.Sd5+ mat;

– 4. …h6? 5.d4 Gg4 6.de5 Sxe5? 7.Sxe5 Gxd1 8.Gxf7+ Ke7 9.Sd5+ mat.

W dwóch ostatnich wierszach został przedstawiony oryginalny, tak zwany mat kadetów morskich. Tego rodzaju mat był tematem wodewilu („Seekadettenmatt” – „Kadet Morski”) wystawionego podczas kongresu szachowego w 1905 roku w Barmen (Niemcy). Mata tego można również nazwać „matem mata” i jest tu ciekawa gra słów, gdyż mat to stopień podoficerski w marynarce wojennej. Przypomnę, że pierwszą partią z tego rodzaju matem zapisaną w literaturze jest znana nam już partia M. de Kermuy Sire de Legal – Saint Brie, Paryż 1750 r. Współcześnie powszechniejsze jest dla podobnych sytuacji kończących matem określenie „mat Legala”. Obecnie „mat kadetów”, czy też „mat mata”, jest raczej nie używany, chociaż ta ostatnia nazwa bardzo mi się podoba. Dlatego też proponowałbym, aby „mat Legala” pozostał przypisany do oryginalnej jegoż partii, a podobne odmiany tegoż mata nazwać właśnie „matem mata”!

Tym razem obyliśmy się bez video. To tak dla odmiany, aby „nie zaprogramować się na amen” do diagramów na monitorze. Takie uzależnienie jest bardzo niebezpieczne, jeżeli nie zachowa się odpowiednich proporcji pomiędzy komputerem, a normalną deską. Starajmy się jak najwięcej trenować na normalnej szachownicy, bo na takiej gramy na normalnych turniejach. A komputer ma nam przede wszystkim pomagać w analizie partii i wzbogacaniu bazy szachowej. Oczywiście wskazana też jest gra w Internecie, ale bez przesady, aby nie popaść powierzchowny styl gry, gdyż zwykle są to partie błyskawiczne i ta maniera może się nam odbić czkawką w partiach klasycznych. Dla początkujących chętnych do pogrania w Internecie polecam na początek grę na naszej polskiej platformie www.Kurnik.pl. A jak się tam gra, to w załączeniu przesyłam grę pokazową na video. I oczywiście, jak zawsze zachęcam do obejrzenia lekcji dla grupy C, z efektowną kombinacją w stylu Tala.

Pozdrawiam

Jan Czuchnicki

zdjęcie: pixabay.com