Matowanie dwoma wieżami, wieżą i hetmanem

Dzień dobry. Na początek krótka powtórka lekcji poprzedniej (oglądamy video) i ustawiamy szachy do lekcji bieżącej.

Matowanie dwoma wieżami jest najprostszym i najczytelniejszym ukazaniem zasad matowania. Przy matowaniu tymi dwoma figurami nie potrzebny jest nasz król. Mógłby on nam pomóc, aby jeszcze szybciej dać mata, ale i też skomplikować nam zadanie, gdyż łatwiej przy jego obecności dać pata. Czyli przy tak dużej przewadze zamiast wygranej uzyskalibyśmy tylko remis. Przy uczestnictwie tylko dwóch wież też można dać pata, ale w praktyce liczba takich „okazji” jest tu o wiele mniejsza.

Przy dawaniu mata dwoma wieżami trzeba zepchnąć nieprzyjacielskiego króla na dowolny skraj szachownicy. Robi się to bardzo łatwo zmniejszając powierzchnię pól, po których może poruszać się matowany król, poprzez odcinanie mu raz jedną raz drugą wieżą linii lub kolumny. Król będzie starał się atakować którąś z najbliższych wież, aby przedłużyć swoją egzekucję. Wieżą należy wówczas uciec od nieprzyjacielskiego króla najdalej jak to tylko możliwe, aby ten król miał jak najdłuższą drogę do jej ponownego zaatakowania.

Podsumowując, powyższa metoda matowania polega więc na zmniejszaniu pola prostokąta lub kwadratu, po którym może poruszać się matowany król i zamatowaniu go na skraju szachownicy (czasami dokładnie w rogu szachownicy). Istnieje jeszcze inna metoda matowania dwoma wieżami. Polega ona na ograniczaniu możliwości poruszania się króla poprzez zmniejszanie pola prostokąta i kwadratu, po którym może poruszać się król, w kierunku któregoś z rogów szachownicy. Mat następuje wówczas najczęściej w rogu szachownicy lub od jedno pole od tego rogu. Metoda ta jest nieco trudniejsza, ale zwykle szybciej prowadzi do mata. Jak zwykle przy każdym rodzaju matowania trzeba uważać, aby nie dać pata. Na filmie pokazana jest ta pierwsza najprostsza metoda matowania dwoma wieżami.

Matowanie wieżą i hetmanem może być podobne jak dwoma wieżami. Dzięki hetmanowi możemy dać mata jeszcze szybciej, ale i też istnieje większe niebezpieczeństwo dania pata. Dlatego niektórzy początkujący szachiści przy dawaniu mata traktują hetmana jak wieżę: szachują nieprzyjacielskiego króla z boku po liniach lub kolumnach, z dala od tego króla, spychając go na skraj szachownicy, tak jakby robili to dwoma wieżami. Z uwagi na niebezpieczeństwo łatwiejszego przy hetmanie dania nieopatrznego pata, często też przy promocji pionka początkujący wybierają świadomie wieżę zamiast hetmana.

Rada obronna dla matowanego króla to, w trakcie jego łapania należy jak najbardziej trzymać się środka szachownicy i dążyć do zaatakowania najbliższą z wież lub wieżę w przypadku drugą figurą jest hetman (oczywiście król nie może zaatakować hetmana, bo byłby wówczas szach). Ostatnią deską ratunku może być szansa na pata na skraju szachownicy lub w jednym z jego kątów lub… przekroczenie czasu na zegarze przeciwnika, co dość często  zdarza się zwłaszcza w partiach błyskawicznych.

Matowanie dwoma wieżami oraz matowanie wieżą i hetmanem samotnego króla  bardzo czytelnie pokazane jest na załączonym filmie. Proszę sobie obejrzeć kilka razy dla dobrego opanowania zasad oraz poćwiczyć na prawdziwej szachownicy starając się rozgrywać dowolnie przez siebie ustawioną sytuację jak najlepszymi posunięciami z obu stron. Powodzenia!

A tym, którzy nie oglądali proponuję obejrzeć interesujący film produkcji amerykańskiej, ze znakomitymi aktorami, pod tytułem „Szachowe dzieciństwo”. Mały bohater tego filmu na wzór genialnego amerykańskiego mistrza świata Roberta Fischera zadziwia swym talentem. Obowiązkowo do obejrzenia przez każdego szachistę, a w szczególności polecam… rodzicom! Film, który daje wiele do myślenia. Łatwo go znaleźć w Internecie.

Życzę Pogodnych i Zdrowych Świąt

  i do jak najszybszego spotkania!

Pozdrawiam

Jan Czuchnicki

zdjęcie: pixabay.com