Polak, który jako trzeci pokonał mistrza świata (65) 

Dzień dobry. W poprzednich lekcjach obejrzeliśmy kolejno dwie partie, w których  pokazałem zwycięską partię Artura Rubinsteina z mistrzem świata Emanuelem Laskerem i Ksawerego Tartakowera nad mistrzem świata Aleksandrem Alechinem. Tym razem przyjrzymy się zwycięskiej partii Michała Krasenkowa nad mistrzem świata Anatolijem Karpowem.

Anatolij Karpow, ur. w 1951 roku w Rosji, to XII mistrz świata w latach 1975–1985 oraz mistrz Międzynarodowej Federacji Szachowej (FIDE) w latach 1993–1999. Najwyższy ranking w dotychczasowej karierze osiągnął w lipcu 1994 r., z wynikiem 2780 punktów w rankingu FIDE.

Michał Krasenkow, ur. w 1963 w Moskwie, arcymistrz  od 1989 roku. Z wykształcenia inżynier-matematyk. Pierwsze znaczące sukcesy osiągnął w ZSRR (m.in. mistrz Gruzji 1987 r.). Do Polski wyemigrował w 1992 roku, od 1996 roku posiada polskie obywatelstwo i reprezentuje Polskę na arenie międzynarodowej. Dwukrotny mistrz Polski, i trzykrotny wicemistrz.

Partia rozegrana została w Polanicy Zdroju w 1988 roku na Memoriale Akiby Rubinsteina. Czy wtedy Karpow był najsilniejszym szachistą świata, trudno powiedzieć, gdyż w tym czasie funkcjonowały dwie federacje szachowe, a w tej drugiej (PCA) poza Kasparowem namnożyło się kilku innych mistrzów świata nieuznawanych przez FIDE. Tak, czy inaczej zwycięstwo nad Karpowem w owym czasie to sukces życiowy każdego szachisty. 

Tradycyjny Memoriał Akiby Rubinsteina przerodził się w superturniej pod koniec lat 90. wraz z udziałem ponad kilkuset szachistów w turniejach towarzyszących. Szczególnie warto wspomnieć edycję z 1998 r. z  uwagi na udział w niej Anatolija Karpowa mistrza  świata FIDE. Jednakże tym razem ta legenda szachów zagrała poniżej oczekiwań uzyskując tylko 4 pkt. z 9 partii. Po porażce w I rundzie, właśnie po porażce z Krasenkowem, jakoś nie mógł już dojść do równowagi.

Poniżej tekst zwycięskiej partii Krasenkowa z Karpowem z uzupełniającymi uwagami, których nie ma w komentarzu na video. Na początek, tak jak zalecałem to przy poprzednich partiach, najlepiej rozegrać tę partię na normalnej szachownicy i trochę nad nią podumać. A dopiero potem obejrzeć video.

Michał Krasenkow (2655)  –  Anatolij Karpow (2725)

Polanica Zdrój 1988 rok

Gambit hetmański nieprzyjęty (D37)

1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sf3 d5  I znowu, jak w poprzednich partiach, mamy do czynienia z nieprzyjętym gambitem hetmańskim.

4.Sc3 Ge7 5.Gf4 …  System klasyczny w tym debiucie. Teraz czarne grają przeważnie roszadę. O tym, jak bogate możliwości stwarza ten debiut niech świadczy fakt, że oprócz roszady czarne mogą tu grać inne nie najgorsze kontynuacje, takie jak 5. …c6, 5. …c5, 5. …a6 , 5. …Sbd7 , 5. …dc4 , 5. …b6 , 5. …Sh5 , 5. …Gd6 , 5. …Sc6 , 5. …Gd7 , 5. …Se4 , 5. …Gb4.

5. … 0–0 6.e3 c5 7.dxc5 Gxc5 8.a3 Sc6 9.b4 Ge7 10.cxd5 Sxd5 11.Sxd5 exd5 Powstała pozycja z izolowanym pionkiem. Pionek taki może być błogosławieństwem dla czarnych, gdyż nieco krępuje poczynania przeciwnika i może być wsparciem w ataku na obóz białych. Z drugiej strony może być przyczyną kłopotów, gdyż jako samotnik wymaga ciągłej ochrony. Strategią białych powinno być: najpierw jego zablokowanie, najlepiej skoczkiem, a następnie namierzenie się na niego jak największą liczbą figur. Korzystna jest przy tym wymiana figur, gdyż im mniej figur na szachownicy, to słabszy będzie w zbliżającej się końcówce izolowany pionek.

12.Gd3 Gf6 13.Wc1 Gg4 14.0–0 He7 15.h3 … W bazach szachowych znalazłem po jednej partii z 15.Wc5 z remisem i 15.Gb1 z wygraną czarnych. 15.h3 wystąpiło w trzech partiach – wszystkie wygrane przez białe. Sugeruje to, gdzieś wzmocnienia swej gry.

15. …Gxf3 16.Hxf3 Wfd8 17.Wfd1 Grano też 17.Wc5 z wygraną białych.
16. …g6 18.Gb1 Se5 18. …Gb2 spotkało się w jednej partii z wygraną białych.

19.Gxe5 Gxe5 20.Ga2 a5 21.Gxd5 Wd7 22.Wc4 axb4 23.axb4 Kg7 24.b5 Wad8 25.e4 h5 26.He3 Hf6 27.g3 h4 28.Wf1 hxg3 29.f4 Gc7 30.Hxg3 Hb6+ 31.Kg2 Hf6 32.Hc3 Hxc3 Wymiana hetmanów ułatwia zadanie białym.

33.Wxc3 Gb6 34.Wfc1 Wa8 35.Kf3 Wa5 36.Wb1 Wa4 37.h4 f5  Czarne zaktywizowały swoje figury i nie powinny przegrać. Ale Karpow popadł w duży niedoczas i musiał grać szybko.

38.Wd3 fxe4+ 39.Gxe4 Wxd3+ 40.Gxd3 Gc7 41.Ge4 Wa3+?  Jak wspomina Krasenkow: „Kontrola czasu minęła, ale Karpow, który przestał zapisywać ruchy dawno temu (było to możliwe, ponieważ partia była grana bez dodawania czasu po każdym ruchu) nie był tego pewien (mógł spojrzeć na mój zapis, ale być może zdecydował się wykonać jeszcze jedno posunięcie „na wszelki wypadek”). Szach jest całkowicie bezmyślny, będąc po prostu stratą czasu. Pozycję pozwalało utrzymać 41…Kf6. W przypadku 42.Wd1 (lub 42.b6 Gd6 43.Wd1 Ke7) Ke6 43.Wg1 Wa3+ 44.Kg4 Wa4 białe nie są w stanie osiągnąć czegoś więcej.”

42.Kg4 Wa4 43.Wd1 Wc4 44.Wd7+ Kf8 45.Gxg6 Wxf4+ 46.Kg5 Wc4 47.h5 …  Czarny król został odcięty na 8. linii i o wyniku partii decyduje biały pion h.

47. …Gf4+ Przegrywa 47…Wc5+ 48.Kf6 Ge5+ 49.Ke6 Wxb5 50.h6! Wb6+ 51.Kxe5 Wxg6 52.Wd8+ Ke7 53.h7 +−

48.Kf6 Wc8 49.h6! Kg8  Po 49…Gxh6 50.Wh7 czarne tracą gońca.

50.Gf5 We8  Pionek h6 jest nietykalny: 50…Gxh6 ? 51.Ge6+ Kh8 52.Kg6 +−

51.Ge6+ Kh8 52.Gc4 …  i czarne poddały się z uwagi nieuniknioną groźbę 53.Kg6, gdyż ich wieża nie może opuścić ósmej linii (52. …We3 53.Wd8+ Kh7 54.Gd3+ +−).

Znów trochę szczęśliwa, ale zasłużona wygrana naszego reprezentanta. Wszystko wskazuje na to, że aby wygrać z mistrzem świata trzeba nie tylko grać na najwyższym poziomie, ale i mieć trochę szczęścia. Albo trafić na chwilową niedyspozycję mistrza. W końcu mistrz świata to też człowiek. Przypominam sobie zabawną sytuacyjkę na turnieju w Gryfinie, w którym brał udział arcymistrz Kamil Dragun, aktualny mistrz świata do lat 20. Podszedł do mnie mały chłopczyk, jeden z uczestników turnieju dla dzieci, i zdziwiony pełen odkrywczej tajemnicy z cicha do mnie szepce: „Proszę pana, ten mistrz świata wygląda jak normalny człowiek!”.

Przyjemnego oglądania! Warto partię zapisać w swojej bazie diamentów szachowych.

 

Pozdrawiam

Jan Czuchnicki

zdjęcie: pixabay.com