Mat Opera, mat Hak, mat Beniowskiego (63)

– Dzień dobry. Jak zwykle, przed każdą lekcją ustawiamy normalne szachy. Na nich rozwiązujemy zadania i poruszamy bierkami, naśladując to co przeczytamy w tekście i co zobaczymy na video. Na początek zróbmy jeden kroczek do tyłu, powtórzmy sobie lekcję z poprzedniego tygodnia, a następnie zrobimy dwa kroczki do przodu. Na poprzedniej lekcji poznaliście efektowny mat Anastazji. A dziś poznamy kolejne ciekawe maty.

Mat Opera – W tym macie współpracuje wieża i goniec (W+G), a matowanemu królowi przeszkadza jego własny pionek (p). Mata daje wieża, którą nie można zbić, bo broni ją goniec, a król nie ma gdzie uciec, bo na domiar złego jego własny pionek blokuje mu pole ucieczki. Na video pokazany jest także przykład tego rodzaju mata w dwóch ruchach, poprzedzony poświęceniem hetmana. Przy macie Opera nie bierze udziału król strony matującej.

Mat Hak (Hook) – Przy tym macie współpracują wieża, skoczek i pionek (W+S+p). Mata daje wieża, którą broni skoczek, a z kolei skoczka broni jego pionek. Matowanemu królowi w ucieczce również i tu przeszkadza jego własny pionek. Przy tego rodzaju macie również nie bierze udziału król strony matującej. Na video pokazany jest przykład tego rodzaju mata w trzech ruchach.

Mat Beniowskiego – Nazywany też matem zduszonym lub ścieśnionym, to mat, w którym samotny skoczek matuje króla, szczelnie otoczonego przez jego własne bierki,  blokujące mu wszystkie pola ucieczki. Często taki mat poprzedzony jest efektowną ofiarą hetmana, która zmusza zbijającą ją figurę do zablokowania swego króla, a następnie następuje mat skoczkiem.

Jest jeszcze wiele innych matów, jak mat Bodena, mat Damiano, a także wiele innych charakterystycznych matów, którym nie nadano jeszcze nazw. Jak widzicie, nie tylko początki partii mają swoje nazwy (partia włoska, obrona Philidora, obrona dwóch skoczków), ale i także niektóre charakterystyczne maty też mają czasami swoje nazwy.

Na pewno zastanawiacie się skąd się biorą te wszystkie nazwy, często dość oryginalne. Wynika to z różnych okoliczności. Na przykład „mat Opera” zdarzył się na seansie gry w operze granej przez Paula Morhy’ego, pierwszego nieoficjalnego mistrza świata. Morphy znany jest także ze słynnego przesłania do rodziców: „Naucz swoje dziecko grać w szachy, a możesz być spokojny o jego przyszłość”. Z kolei „mat Beniowskiego” pochodzi od nazwiska Maurycego Beniowskiego, polskiego podróżnika i awanturnika, który poza tym był dobrym szachistą i często aplikował tego rodzaju maty swoim przeciwnikom.

Ze wszystkich matów najsłynniejszym jest chyba jednak mat Legala, przy którym białe za cenę hetmana dają mata. Mat ten zaistniał w partii M. de Kermuy Sire de Legal’a z St. Brie, rozegranej w Paryżu w 1750 roku. Legal był uczniem wyżej wspomnianego Françoisa Philidora. Warto nauczyć się tego mata na pamięć i wykorzystać go na turnieju. Łatwy i pewny punkt będzie nagrodą za naukę. Mata Legala znajdziesz w lekcji dla grupy A2+B2 z dnia 22.12.2020 r. wraz z video (22.12 wtorek, g.18:15 – grupa A2, 23.12 środa, g.18:15 – grupa B).

A teraz zadanie. W powyższych matach zawsze mata dawały białe. Spróbuj ustawić powyższe maty odwrotnym kolorem, to jest aby dawały go czarne. W przypadku mata Legala możesz zastosować dodatkowe ruchy, ale raczej nie więcej niż dwa. Powodzenia!

Pozdrawiam

Jan Czuchnicki

zdjęcie: pixabay.com